وام‌ طرح‌های زودبازده احمدی‌نژادی: آرزويی كه بزرگترین اشتباه اقتصادی دولت نهم شد!

یكشنبه شب همزمان با سریال ترانه مادری، مظاهری رییس كل بانك مركزی مهمان گفتگوی ویژه خبری شبكه دو بود تا از بسته نظارتی بانك مركزی دفاع كند. از آنجا كه احتمال می‌رفت مظاهری درباره برنامه‌های دولت هم حرف بزند و آنها را طبق معمول زیرسوال ببرد، شبكه اول هم از ترس متهم شدن به كوبیده شدن دولت توسط مظاهری، جهرمی وزيركار را دعوت كرده بود تا از دولت نهم دفاع كند. ایران شاید تنها كشوری باشد كه رییس تیم اقتصادی و فرمانده اقتصادی دولتش وزیركار باشد. كجای دنیا وزیركار از بانك مركزی انتقاد می‌كند و راسا به بانكها دستور می‌دهد به كارگاه‌ها وام بدون وثیقه بدهند؟ وقتی هم بانك مركزی تبعات تورمی كارش را گوشزد می‌كند می‌گوید به دیگران ربطی ندارد و دولت نهم بهترین تیم اقتصادی را دلرد! این نكته البته از ضعف صمصامی سرپرست وزارت دارایی هم ناشی می‌شود كه مترسكی بیش نیست. جوان سیه‌چرده‌ای كه به " تنبل كلاس " دانشگاه بهشتی معروف بود، گرچه به لطف خواهرزادگی پرویز داودی سرپرست وزارت دارایی شد، هرگز به صندلی وزارت نزدیك نشد. صمصامی چند روز قبل از معرفی حسینی به عنوان وزیر اقتصاد به مجلس، در جلسه هیئت دولت وقتی مظاهری اظهارنظر احمقانه او درباره عدم ارتباط نرخ بهره بانكی با تورم را به تمسخر گرفت، با مظاهری دست به یقه شد و آبروریزی‌های دولت نهم را تكمیل كرد.
اما در حالی كه در شبكه دوم مظاهری به دفاع از نرخ بهره بانكی می‌پرداخت، جهرمی در شبكه اول از طرحهای زودبازده می‌گفت و میزان طرحهای به بهره‌برداری نرسیده را ده‌درصد یعنی صدوچهل هزار طرح می‌دانست. جهرمی نمی‌دانست كه با اعلام این رقم بر یك میلیون و چهارصدهزار وام صحه می‌گذارد؛ عددی كه به عنوان وام حتی در اقتصاد آمریكا به عنوان قوی‌ترین اقتصاد جهان هم امكان‌پذیر نیست در اختیار كارگاهها برای طرح‌هایی با عنوان زودبازده قرار گیرد. در برنامه‌های اقتصادی رادیو تعداد وامها هفتصدهزار اعلام شده كه آن هم رقم بسیار بالایی است. با این‌حال مشكل اصلی وقتی شروع شد كه وامها به بازپرداخت رسیدند. وقتی بانكها اعلام كردند كه سررسید وامها رسیده اما كسی برای بازپرداخت نیامده، معلوم شد بانكها در ازای پرداخت وام به دلیل فشارهای دولت به بانك‌ها وثیقه لازم را دریافت نكرده‌اند.درواقع هر مراجعه‌كننده‌ای نامه‌ای از وزیر یا نماینده یا نهادی به دست گرفته بود و بانك را تهدید به متهم كردن به كارشكنی می‌كرد، بانك به سرعت وام را در اختیارش می‌گذاشت. از طرفی بانك‌ها كه اعتبار كافی برای پرداخت وام‌ها نداشتند، در اصطلاح بانكی‌ها به قرمز كردن حساب بانك مركزی پرداختند و حساب خود را بی‌محل بدهكار كردند تا بهره به بانك مركزی بپردازند. غافل از اینكه تورم ایجاد شده ناشی از رشد نقدینگی این طرح‌ها هرگز در برداشت‌های بی‌رویه از حساب بانك‌مركزی لحاظ نشده بود. با این‌كه مظاهری به درصد ناموفق بودن طرحها اشاره نكرده بود، احمد توكلی با اعلام این‌كه چهل درصد طرحها اصلا وجود خارجی ندارند، آب پاكی را روی دست دولت ریخت! به این ترتیب وامهایی كه قرار بود اشتغال‌زایی كنند و یك‌شبه با نوآوری كشور را به قدرت اول جهان بدل كنند، در عمل جز ضرر برای بانكها و افزایش شدید نقدینگی تورم‌زا و اضافه‌شدن بر آدمهای بدهكار حاصلی دربر نداشتند. حكایت وام طرحهای زودبازده هم در مقیاسی كوچك‌تر، شده حكایت وامهای اشتغال. اگر قبلا با یك جوان ناامید و بیكار روبرو بودیم كه فكر می‌كرد با وام سه‌میلیون تومانی اشتغال زندگیش تامین می‌شود، حالا همان جوان علاوه بر ناامیدی و بیكار بودن، به بانكها هم مقروض است.